Nawilżanie skóry część II- substancje nawilżające

Omówiliśmy już mechanizmy utraty wody z naskórka. W jaki sposób mamy jednak działać aby zmniejszyć tę utratę? Są różne sposoby. Możemy:

• stworzyć warstwę okluzyjną (ciągłą lub nieciągłą) na powierzchni skóry
• zastosować humektanty wiążące wodę w naskórku
• dodać składniki NMF
• dodać emolienty i działaniu wygładzającym i zmiękczającym skórę
• oddziaływać na fizjologię naskórka przez dodanie substancji regulujących lipidowy cement międzykomórkowy.

 Zajmiemy się po kolei tymi substancjami nawilżającymi z uwzględnieniem nazw INCI, czyli czego powinniście szukać na opakowaniach kosmetyków.

1. DZIAŁANIE OKLUZYJNE

Okluzja polega na wytworzeniu na skórze warstwy która zmniejsza lub uniemożliwia odparowanie wody z naskórka. Takie właściwości mają głównie substancje o budowie hydrofobowej, czyli o małym powinowactwie do wody. Istnieją też substancje hydrofilowe o działaniu okluzyjnym (inaczej błonotwórczym), np. hydrolizaty białek, polisacharydy. 

Najpierw jednak o substancjach hydrofobowych. Należą do nich:

•  węglowodory, a w tym: wazelina (Petrolatum), olej mineralny (Mineral Oil), parafina (Paraffinum Liquidum), wosk parafinowy (Cera Microcristallina), cerezyna (Ceresin). Są to substancje o złej sławie, nie posiadają też żadnych wymiernie pozytywnych właściwości, gdyż są obojętne biologicznie. Tworzą też okluzję nieciągłą, czyli nie dochodzi do wymiany gazowej przez skórę. Przez to mogą mieć działanie komedogenne. Osoby ze skórą tłustą lub trądzikową powinny unikać tych substancji w kosmetykach.

• woski- estry wyższych alkoholi tłuszczowych i wyższych kwasów tłuszczowych. Mogą być zarówno pochodzenia naturalnego: zwierzęce- wosk pszczeli (Cera Alba), lanolina (Lanolin); woski roślinne- karnauba (Cera Carbauba), jojoba (Simmondsia Chinensis (Jojoba) Seed Oil) lub syntetycznego: palmitynian cetylu (Cetyl Palmitate), mirystynian izopropylu (Isopropyl Myristate). Woski tworzą tzw. okluzję nieciągłą, która nie prowadzi do "zapychania" skóry, tylko pozwala na wymianę niektórych substancji między skórą a środowiskiem.

• kwasy tłuszczowe: kwas stearynowy (Stearic Acid), kwas palmitynowy (Palmitic Acid), kwas oleinowy (Oleic Acid). Najlepsze dla skóry są kwasy nienasycony, o wiązaniach podwójnych lub potrójnych, np. kwas linolowy, kwas gamma-linolenowy. W kosmetykach występują one w olejach pochodzenia roślinnego.

• alkohole tłuszczowe: alkohol cetylowy (Cetyl Alkohol), stearylowy (Stearyl Alcohol)

• silikony: grupa związków o różnorakiej budowie chemicznej, nie wykazują powinowactwa do skóry. Są mniej lub bardziej okluzyjne w zależności od budowy. Silikony występują najczęściej pod nazwą Dimethicone lub Cyclomethicone.

Substancje błonotwórcze o budowie hydrofilowej to:

• makrocząsteczki biologiczne: kolagen (Kolagen), kwas hialuronowy i jego sól sodowa (Hialuronic Acid, Sodium Hialuronate), chitozan (Chitosan)

• substancje hydrofilowe tworzące żele: karbopol (Carbopol), CMC (karboksymetylo celuloza), HEC (hydroksymetyloceluloza), żel aloesowy (Aloe Vera, Aloe Barbadensis)

2. HUMEKTANTY

Wiążą wodę w warstwie rogowej naskórka i na jej powierzchni.

• gliceryna (Glycerin) , zwyczajowa nazwa glicerolu. Gliceryna ma właściwości higroskopijne czyli przyciąga cząsteczki wody z otoczenia i w kremie gromadzi je na powierzchni skóry. Taki efekt uzyskuje się jednak tylko wtedy, gdy wilgotność powietrza nie jest mniejsza niz 65%. Jeśli jest ona jednak mniejsza, to gliceryna nie przyciąga cząsteczek wody z powietrza, ale bierze ja z dolnych warstw skóry, czyli silnie ją wysusza. Klejąca konsystencja gliceryny może również negatywnie wpływać na kosmetyki.

• sorbitol (Sorbitol). Ma lepsze właściwości sensoryczne od gliceryny.

3. SKŁADNIKI NMF

Stosowane osobno lub w mieszaninie:

• kwas piroglutaminowy (PCA), w formie soli sodowej (Sodium PCA)
• mleczan sodu (Sodium Lactate)
• mocznik (Urea)
• mieszanina aminokwasów

4. EMOLIENTY

Wypełniają przestrzenie między złuszczającymi się korneocytami, wygładzając skórę. W skład emolientów wchodzą najczęściej tłuszcze i kwasy tłuszczowe, alkohole tłuszczowe, lanolina (tłuszcz z owczej wełny), wosk pszczeli oraz wiele surowców pochodzenia roślinnego.

5. REGULATORY CEMENTU MIĘDZYKOMÓRKOWEGO

Są to lipidy możliwie najbliższe składnikom cementu międzykomórkowego.

• ceramidy (Ceramide)- sfingolipidy łatwo wbudowujące się w struktury cementu międzykomórkowego

• fosfolipidy- występują one naturalnie w najgłębszych warstwach naskórka. Mogą one być zastępowane przez lecytyny (Lecithin) pochodzenia roślinnego, zwłaszcza lecytynę sojową. Mają one również właściwości emulgatorów.

• lanolina (Lanolin)- wyciąg alkoholowy z łoju owczego. Ma ona nieprzyjemne  (kleistość) właściwości sensoryczne. Dlatego zastępuje się ją pochodnymi.

• wielonienasycone kwasy tłuszczowe (WNNKT: kwas linolowy, kwas linolenowy) są niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania bariery. Brak WNNKT powoduje suchość i szorstkość skóry w wyniku zwiększenia jej przepuszczalności.

• α-hydroksykwasy: kwas mlekowy (Lactic Acid), glikolowy  (Glicolic Acid), cytrynowy (Citric Acid), jabłkowy (Malic Acid)

Na zakończenie kilka wskazówek na temat tego w jaki sposób dobierać substancje nawilżające.

•  Cera tłusta- należy unikać wazeliny, preferując lekkie oleje. Należy unikać także tłuszczy zwierzęcych i roślinnych ( z wyjątkiem oleju słonecznikowego, który nie blokuje porów skóry). Dobry jest również olej z ogórecznika lekarskiego i wiesiołka.

• Cera sucha wymaga większej ilości lanoliny i wazeliny, emolientów tłuszczowych

• W preparatach na okolice oczu nie należy stosować glikolu propylenowego , mocznika, mleczanu sodu, kw.benzoesowego